Gitmeden Önce Suudi Arabistan Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Eveeet! Anılarımı yeterince anlattıysam sizi asıl ilgilendiren kısma geçebilirim yani gitmeden önce Suudi Arabistan hakkında bilmeniz gereken detaylara. Son dönemlerde artan ticari faaliyetler sebebiyle bu ülkeye -istemeden de olsa- yolu düşen çok oluyor. O nedenle, ilk defa gelecekler için faydalı olabileceğini düşündüğüm detayları kısa kısa aktarmaya çalışacağım. Daha önceki yazılarımda bir kısmından bahsetmiştim, bu yazıda yelpazeyi biraz daha genişlettim.

Başlamadan önce altını çizmek istediğim noktalar var. Birincisi; bu yazdıklarım Dammam, Cidde, Riyad gibi iş merkezlerinin ve dolayısıyla yabancıların fazla olduğu şehirleri baz alıyor. Onun dışında kalan yerlerde değişkenlik gösteren konular olabilir. İkincisi; ülkede her ay yeni bir yasağın ortadan kalkmasına tanık olduğumuz bir dönemden geçiyoruz. Yazıyı elimden geldiği kadar güncel tutmaya çalışacağım fakat zaman geçtikçe hatalı bilgiler içermeye başlayabilir (Güncel durumu takip etmek için Youtube kanalıma abone olabilirsiniz.) Üçüncüsü; Suudi Arabistan'a turist vizesi yok. Bu demek oluyor ki bu ülkeye keyfekeder bir seyahat düzenleyemezsiniz. Bu yazıyı sadece iş amacıyla veya aile ziyareti için gelenlere yönelik hazırlıyorum, Hac veya Umre ziyareti konusuna girmiyorum yani Mekke'de ortam ve şartlar biraz daha farklı olabilir.

Gitmeden Önce Suudi Arabistan Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Trafik ve Ulaşım

* Şehir merkezlerinde alışkın olduğumuz bir toplu taşıma kavramı yok. Herkes, her yere araçla ulaşım sağlıyor. Yollar genelde 5-6 şeritli ve yaya geçidi bulmak çok güç. Yürüyerek gidebileceğiniz yerler çok sınırlı. Araç olmadan hareket etmeniz imkansıza yakın. Aracı olmayanlar için taksiye alternatif çözüm ise Uber veya Careem.

* Riyad'da 6 hatlı (Dikkat! Durak değil, hat.) bir metro projesi için çalışmalar devam ediyor ve yakın zamanda tamamlanmak üzere. Aynı şekilde Cidde'de de bir metro yapılması planı var. Onlar tamamlandığı zaman bu konuda daha farklı şeyler söyleyeceğiz.

* Yeni çıkan ve uluslararası geçerliliği olan çipli ehliyetlerimiz Suudi Arabistan'da geçmiyor. Burada araba kullanmak gibi bir niyetiniz varsa beynelmilel ehliyet sahibi olmalı veya buradan ehliyet almalısınız. Oturma izni aldıktan sonra ehliyet başvurusu yapmanız halinde pratik sınava girip 2 gün içinde ehliyet alabilirsiniz. Bizim ehliyetlerle araç kiralamanız mümkün değil ama bir şekilde araç edinip kullanmak isterseniz ve "Risk almak benim göbek adım." derseniz eğer ehliyetsiz yakalanmanın cezası hapis, bilin istedim.


"ULUSLARARASI EHLİYET NASIL ALINIR?" YAZISINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ. 


* Trafikte çok kötü araç kullananların sayısı oldukça yüksek. Yerlilerin çoğu Allah'a emanet gidiyor. Bu nedenle araç satın aldığınızda kaza sigortası yaptırmazsanız aklınızdan şüphe duyuyorlar.

* Kırmızı ışıkta geçmenin cezası 3000 Riyal civarı ve 1 gece hapis. Kimse risk almak istemediği için sarı ışığı görünce anında frene basan çok araç göreceksiniz.

* Yeni yıla girmeden önce benzinin litresi 0.75 lira civarındaydı. 2018 ile birlikte gelen zam sonunda litresi 1,25 lira oldu. Yine de 50 liraya depoyu doldurtabileceğiniz sayılı ülkelerden birisi.

* Burada araç kullanmaya niyetiniz varsa Arapça rakamları öğrenmeniz şart. Trafik tabelalarının hepsi hem Arapça hem de İngilizce hazırlanmış olmasına rağmen azami hız sınırını belirten tabelaların çok çok büyük bir kısmı Arapça. Yol üzerinde sık sık radar olduğu için hız sınırına her yerde uymanız gerekiyor.

(0=٠, 1=١, 2=٢, 3=٣, 4=٤, 5=٥, 6=٦, 7=٧, 8=٨, 9=٩)

* Kadınların araç kullanma yasağı Haziran 2018'de kalkıyor. O zamana kadar trafikte araç kullanan kadın görmeniz mümkün değil. (Güncelleme: Sayısı çok az olsa da Haziran 2019 itibariyle kadınlar araba kullanmaya başladı.)

Kıyafet

* Suudi Arabistan hakkında yazdığım eski yazılarda bahsettiğim gibi, yabancı kadınlar başı açık gezebiliyor fakat yerine göre kapatmak isteyebilirsiniz. Etrafımdaki tüm kadınların peçeyle dolaştığı, bakışları üzerimde hissettiğim noktalarda eşarbımı örtmüştüm. Neticede iki sene önce Starbucks logosunun "çok fazla kadın bedeni teşhir ediliyor" gerekçesiyle değiştirildiği bir ülke burası. (Artık normal logo kullanılıyor tabii.) Gündelik kıyafetleri örtecek şekilde abaya veya uzun tunik giymek ise her kadın için zorunlu.

(Güncelleme: 2020 itibariyle yabancı kadınların abaya giyme zorunluluğu da ortadan kalktı.)

* Erkekler biraz daha rahat. Kolsuz t-shirt ve şort dışında bir kısıtlama yok. Sözde; kolu dirseklerden, bacağı da diz kapağından yukarıya kadar kapatmaları gerekiyor ama Dammam'da şehrin göbeğinde spordan çıkıp o kıyafetlerle oteline giden çok erkek gördüm. Aynı şekilde plajlarda da durum farksız. Erkekseniz, her yerde olduğu gibi burada da hayat size güzel!

* Kıyafet konusunda asıl sorun bence ortam sıcaklığında bitiyor. Havayı çok sıcak zannedip de incecik kıyafetlerle, gömleklerle gelirseniz 2 günde zatürre olma ihtimaliniz yüksek. Yaz-kış kapalı alanlarda klima çalışıyor ve hiçbirisi optimum sıcaklıkta değil. Dışarısı 50 derece iken içeride ceketle üşüdüğünüz bir ortam var.

Suudi Arabistan hakkında kadın giyim abaya

Yemek Kültürü

* Buraya kadar gelip de yöreye has bir şeyler yemek isterseniz hüsranla dönebilirsiniz. Evet, Arap yemek çeşitleri çok fazla ama hiçbirisi Suudi Arabistan'a özel değil; genelde Lübnan ve Afgan mutfağını görüyoruz. Bu demek değil ki aç kalacaksınız. Özellikle Lübnan restaurantları size çok güzel kilo aldırabilir. Demeye çalıştığım nokta, Suudiler bu konuda eksik.

* "Biryan" ve benzeri pilav çeşitleri çok yaygın tüketiliyor, tavuklu veya balıklı seçenekleri var. Izgara balık da yöresel yemekler arasında yerini almış gibi fakat unutmamanız gereken bir nokta var ki balığı yakana kadar pişiriyorlar. Kabuklu deniz ürünlerinin de sık tüketilmesi, en çok şaşırdığım noktalardan birisi oldu.

* Amerikan fast-food zincirlerinin her çeşidini görmeniz mümkün. Ayrıca Meksika, Hindistan, Japonya dolaylarından da restaurantlar bolca var. Katif şehrinde sıradan bir balık lokantasında harika suşiler yediğimizi belirtmeden geçemeyeceğim.

* Burada en sevdiğim şeylerden birisi "Saudi Champagne / Suudi Şampanyası" oldu. Soda, elma suyu ve meyve parçacıklarının karışımından oluşuyor ve alkolsüz şampanya oluyor. Müthiş bir lezzet, elbette ev yapımı olanı. Markette hazırları da satılıyor, hatta şişesi de aynı şampanya gibi. ‌‍‍‎

* Bütün restoranlar "aile/family" ve "bekar/single" olarak iki kısma ayrılıyor ve genellikle giriş kapıları bile farklı. Hata yapıp yanlış yere girerseniz uyarıp diğer tarafa yönlendiriyorlar, çok büyük bir olay değil yani. Bence bekar bölümleri çok daha güzel, dışarıya açık kısmı var, herkes birbirini görüyor ve daha havadar. Aile bölümlerinde ise gizlilik arşa çıkıyor. Dışarıya tamamen kapalı bir alan içinde genellikle odacıklara ayrılmış bölümlerde, kimseyi görmeden yemek yiyorsunuz.

(Güncelleme: 2020 itibariyle bu kuralın uygulanmadığı restoran sayısı çok arttı. Özellikle yeni açılan yerlerde kadın erkek karışık oturulduğunu görebilirsiniz.)

* Aile bölümü bulunmayan restoran ve kafelere kadınların girmesi yasak fakat Katif'teki bir restauranta girmeme izin vermişlerdi. Yerine göre karşılaştığınız muamele değişiyor anlayacağınız.

(Güncelleme: Bu kuralı da esnetmeye başlayan yerler var.)

* Yemek fiyatları bize göre biraz yüksek olsa da porsiyonlar da aynı oranda büyük. Her şeyin küçüğü ile yemeğe başlamanızı öneririm, aksi halde çok fazla yemek ziyan oluyor.

* Bu kadar bolluğun içinde hayrete düştüğüm bir başka konu ise hiçbir yerde wi-fi olmaması oldu. Starbucks'ı bir kez daha öpüp başımıza koyalım.

* Namaz vakitlerinde bütün restoran ve kafelerin kapalı olduğunu unutmayın. Namaz zamanından önce giriş yaparsanız içeride kalıp yemek yemeye devam edebiliyorsunuz.

Suudi Arabistan hakkında restoran suudi şampanyası

Çalışma Saatleri

* Suudi Arabistan'da pek çok mekanın çalışma saati alışkın olduğumuzdan farklı olduğu gibi birbirinden de bağımsız bir hal almış. Örneğin; döviz büroları ve araba galerileri 08:00-12:00 ve 16:00-20:00 çalışıyor. Bazı restaurantlar ve dükkanlar akşam ve yatsı namazı arasında aç-kapat yapmamak için komple kapalı tutuyor.

* AVM'lerin büyük çoğunluğu gece 23:00'e kadar açık. Yazın bu süre 00:00'a kadar uzuyabiliyor. Bazı hipermarketler ise 24 saat açık.

* Kurumsal firmaların bir kısmı 07:00-16:00 arasında çalışıyor. Yani anlayacağınız her yerin çalışma saati farklı ve akılda tutması biraz zor. Garanti olan tek şey 12:00-14:00 arasında çalışan kimseyi bulamayacağınız.

* Cuma günleri aklınıza gelebilecek her yer kapalı. AVM'deki mağazalar bile kapalı olabiliyor.

Resmi Tatiller

* Diğer Körfez ülkelerinin aksine Suudi Arabistan'da Ramazan ve Kurban Bayramları haricinde sadece tek bir tatil günü var; 23 Eylül'deki "National Day / Ulusal Birlik Günü". Eğer bu tarih Cuma veya Cumartesi gününe denk gelirse takip eden Pazar günü de tatil yapılıyor.

* Kamuda Ramazan ve Kurban Bayramı tatillerinin uzunluğu tamamen Kral'a bağlı. Kral canı isterse 1 ay tatil yapabilirler ki nitekim 2017 senesinde 20 gün civarında Ramazan Bayramı tatili yaptılar. Fakat özel sektör bu konudan bağımsız çalışmaya devam ediyor. Bayram tatillerinin net tarihleri ise son güne kadar belli değil; vakti gelince Ay'ın durumuna bakıp kararlaştırılıyor.

Sosyalleşme

* Suudi Arabistan hakkında unutulmaması gereken en önemli konulardan birisi Suudilerin aile gizliliğine çok önem vermesi. Bu uyarım erkekler için: Hal hatır sorduğunuz Suudi bir erkeğe sohbet esnasında "Eee...Eşin nasıl, çoluk çocuk nasıl?" diye sormak son derece yakışıksızmış.

* Suudiler misafirperverlik olayında bir dünya markası olabilir. Misafir ettikleri birisini 3 gün boyunca yedirip içiriyorlar. Böyle söyleyince hemen evinde ağırladıkları bir misafir gibi düşünmeyin. İş sebebiyle ziyaret ettiğiniz bir firmada da aynı oranda misafir sayılıyorsunuz ve 3 gün boyunca elinizi cebinize atmanıza izin vermiyorlar.

* Kadınlar için sorun yok fakat yine erkeklere özel bir uyarı geliyor: Asla bir kadına bakmamalısınız. Bu durumdan ne kadar rahatsız olduklarını, akşamüstü sahil kenarına veya hafta sonu bir piknik alanına gidip gözlemleyebilirsiniz. Ailelerin pek çoğu ya çadır kuruyor ya da etrafını bezlerle çevirip tamamen izole bir alan yaratıyorlar.

* Suudi erkekleri son derece güler yüzlü ve sıcakkanlı. İngilizce bilmeseler bile konuşup yardımcı olmaya çalışıyorlar. Gitmeden önce Türkleri çok sevdiklerine dair bir duyum almıştım. Gittikten sonra da aksi bir durumla karşılaşmadım. Türk olduğumuzu anlayan herkes bildiği Türkçe kelimeleri sıralamaya başlıyor.

* Attığınız her adımda kadın-erkek ayrımını kontrol etmelisiniz. Dikkat etmezseniz yanlışlıkla kadınlara ayrılmış olan asansöre binebilirsiniz. Bu konular hakkında daha fazla detay merak ederseniz  "Aç Kollarını Suudi Arabistan" yazısı burada.

Suudi Arabistan hakkında sahil eğlencesi süslü deve

Konaklama

* Uluslararası otel zincirlerinin yanı sıra, Suudi Arabistan'da apart otel olayı çok yaygın. İçinde mutfak eşyaları, çamaşır makinesi, ütü gibi ihtiyaç duyabileceğiniz eşyaların da bulunduğu, suit oda gibi düzenlenmiş odaları kiralamanız bazen normal bir otel odasından daha ucuza gelebilir. Buraya tıklayarak inceleyebilir veya rezervasyon yapabilirsiniz.

* Booking'de fazlasıyla bulabileceğiniz bu Villa Apart'ların fiyatları ise saniyelik olarak değişiyor. Çoğuna ücretsiz rezervasyon yapabiliyorsunuz. İşin ilginç tarafı, rezervasyon yaptığınız bir otele gittiğinizde anahtarı vermeden önce odayı gösteriyorlar. Beğenmezseniz iptal edebiliyorsunuz. (Bu olayı ilk kez Rize'de görmüştük. Önceden rezervasyon yaptırdığımız otele gidince önce odaya bakmamızı istediklerinde çok şaşırmıştık. Karadeniz'e Arap akınından sonra ortaya çıkmış bir durum olabilir.)

Güvenlik

Suudi Arabistan hakkında bahsetmeyi en sevdiğim konu ise güvenlik. Burası görüp görebileceğiniz en güvenli ülkelerden birisi. Şehir merkezinde herhangi bir hırsızlık vakasına denk gelmeniz imkansıza yakın. Arabasını park ettikten sonra kilitlemeyen Suudiler var mesela. Açıkçası "Aman, gözümü eşyalarımdan ayırmayayım, başına bir şey gelmesin." diye düşünmeden yaşama duygusunu ilk defa burada tattım, güzelmiş 🙂

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR

Bahreyn'de Maaşlar ve Asgarî Ücret Detayları »

Bahreyn'de Ramazan Ayı Nasıl Geçiyor? »

Suudi Arabistan'da Çalışırken Bahreyn Oturma İzni Alınır mı? »

"Gitmeden Önce Suudi Arabistan Hakkında Bilinmesi Gerekenler" yazısı hoşunuza gittiyse Suudi Arabistan ile ilgili yazıları okumak için tıklayın.  Diğer yazılardan güncel olarak haberdar olmak için sayfanın altında bulunan formu doldurarak e-posta grubuna abone olabilirsiniz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir